اثر مقیاس کرت بر رواناب تحت بارندگی طبیعی (مطالعه موردی: سراوان رشت)

یکی از چالش‌هایی که در پیشرفت مطالعات علوم خاک و هیدرولوژی وجود دارد این است که نظریه‌ها برای مقیاس زمانی و مکانی خاصی به‌کار می‌روند. این تحقیق به منظور بررسی اثر اندازه کرت برتولید رواناب و کمی کردن اثرات مقیاس انجام شد. برای این هدف، شش کرت آزمایشی با طول 3 تا 60 متر و عرض 1 تا 6 متر در یک دامنه در منطقه سراوان رشت در استان گیلان احداث شد. میزان رواناب در 14 رخداد طبیعی باران از مهر سال 1394 تا اردیبهشت 1395 جمع‌آوری و سپس مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. همچنین با نصب باران‌سنج، ارتفاع باران برای هر کرت اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد رواناب در واحد سطح با افزایش طول کرت به صورت غیر خطی کاهش می‌یابد. مقایسه میانگین بین کرت‌ها نشان داد که کرت‌های با طول بیش‌تر از 10 متر اختلاف معنی‌داری از نظر تولید رواناب با هم ندارند. با این حال کرت‌های زیر 10 متر با کرت‌های بزرگ‌تر اختلاف معنی‌داری از نظر تولید رواناب نشان دادند (P >0/05). براساس نتایج، کرت با طول 10 متر حداقل طول مناسب برای مقیاس‌بندی است. برای مقیاس‌بندی ضریب رواناب دامنه، از یک مدل دو پارامتری استفاده شد. پارامترهای مدل با استفاده از واسنجی مدل با استفاده از داده‌های نه رخداد تعیین شدند. ارزیابی مدل با پنج رخداد باقیمانده، بیان‌گر کارایی مناسب این مدل در کرت‌های کوچک‌تر از 30 متر بود.